ការស្លាប់របស់ សម សារី ដែលឪពុករបស់ សម រង្ស៊ី នោះត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាន មួយចំនួនធ្វើការ បកស្រាយផ្សេងៗគ្នា ដោយគ្មានឯកសារពិតប្រាកដណា មួយលើកយកមកនិយាយអោយ បានត្រឹមត្រូវច្បាស់លាស់ទេ ។ សូម្បីតែ សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងក៏មិនហ៊ានសរសេរឬបកស្រាយពី មូលហេតុនៃការស្លាប់ របស់ឪពុកខ្លួនផង ។ ចំណែកឯអ្នកដែលអាងខ្លួនមានអាយុច្រើនមួយ ចំនួន ដែលតាមពិតគ្រាន់តែមានអាយុច្រើន តែមិនដែលបានដឹងរឿងរ៉ាវអ្វីទេនោះ ក៏ចេះតែ ប្រដិតរឿងនិយាយពីការស្លាប់របស់ សម សារី ធ្វើដូចជាខ្លួនបានដឹង តែតាមពិតខ្លួនមិនបាន ដឹងអ្វីទាំងអស់គ្រាន់តែមានអាយុច្រើនប៉ុណ្ណោះ ។ សឺង ង៉ុកថាន់ ប្រធាន ចលនាខ្មែរសេរី ដែលមាន កៅ តត់ ជាគូរកន់នោះ បានកើត មានវិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពី សម សារី ចូលមកដល់ ។ នោះ គឺនៅក្នុងដំណាក់កាល មួយដែលលែងបញ្ជាកូនចៅបាន ជាពិសេសកូនចៅ ដែល ជាក្រុមអ្នកស្រុកនៅភូមិភាគខាង លិច មិនមែនមកពីកម្ពុជាក្រោមនោះ គេលែងស្តាប់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ទេព្រោះមុខរបរ របស់ពួកគេភាគច្រើនជា ចោរប្លន់គោរក្របីរបស់អ្នកស្រុក ។ សម សារី បានប្រមូលយកនូវ ព័ត៌មាន ទាំងនេះបញ្ជូនទៅអោយសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ហើយបានរាយការណ៍ ជូនយ៉ាង មានសុទិដ្ឋិនិយមថានឹងមិនដល់មួយឆ្នាំទេ ខ្លួនគឺអាចបំបែករំលាយ ចលនាខ្មែរសេរី របស់ លោក សឺង ង៉ុកថាន់ បាន ។ ក្រោយពេលសម្តេច សីហនុ បញ្ជូន សម សារី មកធ្វើជាចារកម្មក្នុងក្រុមខ្មែរ សេរី ពេលនោះលោក សម សារី បានចាប់ផ្តើមចងសម្ព័នជាមួយពួក កុម្មុយនិស្តយៀកមិញតាម រយៈការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងពីខាងក្រោយរបស់ នាង ម៉ូនិក ពេលនោះហើយដែលពួក សៀម យល់ច្រឡំថាលោក សឺង ង៉ុកថាញ់ ចូលកុម្មុយនីស្តក៏រកចាប់ខ្លួនលោក និងថ្នាក់ក្រោម របស់លោកដែរ ។ លោក សឺង ង៉ុកថាន់ អត់មានកន្លែងនៅ ព្រំប្រទល់ដែនសៀមទៀតទេ លោកត្រូវតែភៀសខ្លួនត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាក្រោមវិញ ។ ប៉ុន្តែដើម្បីទៅកម្ពុជាក្រោម លោកត្រូវដើរកាត់ស្រុកខ្មែរ ។ យៀកមិញហើយនឹងប៉ូលីសគេញរបស់សម្តេច ស៊ីហនុ ទាំងអស់នេះសុទ្ធជាសត្រូវរបស់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ។ លោក សឺង ង៉ុកថាន់ នឹងមានគ្រោះថ្នាក់ កាលណាឆ្លងកាត់ស្រុកខ្មែរ ។ កងទ៍ពខ្មែរសេរីរបស់ សឺង ង៉ុកថាន់ អត់ ស្គាល់ផ្លូវ ដែលអាចដឹកនាំ លោកឆ្លងកាត់ទៅកម្ពុជាក្រោមដោយសុវត្តិភាពទេ ។ ពេលនោះ សម សារី ចាប់ផ្តើម ដំឡើងធ្មុងដោយគិតថាខ្លួនអាចបំបែក ចលនាខ្មែរសេរីបានហើយ ព្រោះចលនាដែលគ្មាន ក្បាលដឹកនាំគឺត្រូវតែចប់ ។ ដូច្នោះក្នុងចន្លោះពេលនេះ សម សារី បានលួចជូន ដំណឹងមក សម្តច សីហនុ ជាសំង៉ាត់ ដើម្បីអោយក្រុមគិញរបស់សម្តេច សីហនុ ត្រៀមរៀបចំផែនការ ពួនស្ទាក់សម្លាប់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ នៅក្នុងដីខ្មែរកណ្តាលអោយបាន មុន ពេលឆ្លងដល់ដី កម្ពុជាក្រោម ។ ជាសំណាងល្អរបស់អ្នកស្នេហាជាតិ សំបុត្រ របស់ សម សារី ដែល រាយការណ៍អោយសម្តេច សីហនុ ត្រូវបានធ្លាក់ចូលទៅ ក្នុងដៃរបស់ លោក ថាច់ ត្រឹង ដែលជាអង្គរ័ក្សផ្ទាល់របស់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ។ លោក ថាច់ ត្រឹង អង្គរ័ក្សរបស់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ គឺជាអ្នកបាញ់សម្លាប់លោក សម សារី ពីព្រោះតែពេលនេះដឹងច្បាស់ហើយថាលោក សម សារី គឺជា ចារកម្មរបស់សម្តេច សីហនុ ដែលចូលក្នុងចលនាខ្មេរសេរី គឺដើម្បី បំផ្លាញ ចលនាខ្មែរសេរី និងលាបពណ៌ ចលនាខ្មែរសរីទៅជាកុម្មុយនីស្ត អោយប្រទេសសៀមលែង អោយដីជ្រក និងមិនតែ ប៉ុណ្ណោះ សម សារី ដែលជាចារកម្មរបស់សម្តេច សីហនុ ក៏បានរៀបចំផែនការសម្លាប់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ថែមទៀត ។ ដូច្នោះលោក ថាច់ ត្រឹង សម្លាប់លោក សម សារី អត់មានបញ្ជា ពីលោក សឺង ង៉ុកថាន់ ទេ ពោលគឹ សម្លាប់មុនហើយបាន រាយការណ៌បង្ហាញឯកសារ តឹកតាងតាមក្រោយ ។ មុនពេល ស្លាប់ សម សារី លោកនិយាយប្រកែកខ្លាំងមាត់ឡើងសរសៃករជាមួយ ថាច់ ត្រឹង តែវាសនា ចារកិច្ចជនរូបនេះ មិនអាចគេចផុតពីចុង កាំភ្លើង របស់អ្នកខ្មែរក្រោមអ្នក ស្នេហាជាតិ ថាច់ ត្រឹង បានទេ ។ សម សារី ស្លាប់នៅព្រំដែនសៀមទៅ ។ បញ្ជាក់៖ សម សារី មិនមែនជាមនុស្សក្បត់សម្តេច សីហនុ ដូចដែលឯកសារ មួយចំនួនបានសរសេរនៅទេ ។ តាមពិតទំនាស់រវាង សម សារី ជាមួយ នឹងសម្តេច សីហនុ គឺជាទំនាស់សិប្បនិម្មិត ដែលបានរៀបចំឡើងដើម្បី បញ្ចូលខ្លួន សម សារី ទៅ ក្នុងចលនាខ្មែរសេរី ជាពិសេសចូលអោយបានជិត ខ្លួន របស់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ។ ការដែល សម សារី វ៉ៃស្រីកំណាន់នៅ ទីក្រុងឡុងប្រទេសអង់គ្លេស នៅក្នុងពីធីចូលរួម ខួបកំណើតម្ចាស់ក្សត្រីយ៍ អេលីហ្សាបែត គឹជាបញ្ជាពីវាំងនៅភ្នំពេញ ដើម្បីយកធ្វើជា លេសធំ និង ធ្វើជាទំនាស់ធំរវាង សម សារី និង សម្តេច សីហនុ តែតាមពិត សម សារី គឹនៅតែជាចារកម្មរបស់សម្តេច សីហនុ ដដែលដែលមានបេសកកម្ម ចូល ទៅបំបែក ចលនាខ្មែរសេរី ដូចដែល សម សេរី ធ្លាប់បានបំបែក គណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យរបស់ លោក អៀវ កឹះ ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្តិ យុទ្ធិវង្ស និងលោក កេង វ៉ាន់សាក់ ជាដើម ។ តែ សម សារី ក៏ត្រូវអស់លក្ខណ៍ ជាមួយខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជាអ្នកស្នេហាជាតិពិតនៅ ជាមួយលោក សឺង ង៉ុកថាន់ ស្លាប់នៅក្រោមដៃរបស់លោក ថាច់ ត្រឹង នៅជាយដែន សៀម ។ ដូច្នោះហើយបានជាសម្តេច សីហនុ មាននាទីចញ្ចឹមកូនប្រពន្ធរបស់ សម សារី អោយរស់នៅរៀនសូត្រនៅស្រុកបារាំង ហើយក៏រៀបការកូនស្រីរបស់ ញ៉ឹក ជូឡុង អោយ សម រង្ស៊ី ដើម្បីបន្តមរត្តកនយោបាយរបស់សពុករហូតមក នឹងក៏វាជា ហេតុផលដែល សម រង្ស៊ី មិនហ៊ានសរសេរពីមូលហេតុ ដែល ឪពុកខ្លួនស្លាប់ដែរ ព្រោះឪពុកខ្លួនមិនមែនសម្តេច សីហនុ ជាអ្នកសម្លាប់ តែជាខាងខ្មែរសេរីអ្នកសម្លាប់ ទៅវិញ ។ ចលនាខ្មែរសេរី បែកបាក់ពីព្រំដែនសៀម រហូតដល់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ គ្មាន ទីតាំងឈរ សម្រាប់ឈរជើងកងទ័ពត្រូវបង្ខំចិត្តទៅករទ័ពនៅ កម្ពុជាក្រោមវិញ នោះ គឺដោយសារតែ សម សារី ដែលបន្លំខ្លួនចូលមកបំបែក ។ ដូចគ្នាដែរ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ របស់លោក អៀវ កឹះ ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្តិយុទ្ធវង្ស រលាយក៏ដោយសារស្នារដៃរបស់ សម សារី ដែល ជាមេចារកម្មរបស់សម្តេច សីហនុ នេះដែរ ។ ១៤ មេសា ១៩៧៥ លោករដ្ឋមន្ត្រី ឃី តាំងលឺម ហើយនឹង កឺក គីលឹម នាំគ្នាទៅ ជួបលោក សឺង ង៉ុកថាន់ នៅកម្ពុជាក្រោមដើម្បី សូមលោកប្រមូលពួក ម៉ៃហ្វ័ស ៥០០០ នាក់ យកទៅជួយវាយក្រឡុកឆាឆៅ ពីក្រោយខ្នង ទ័ពយួន ដែលកំពង់ឡោមព័ទ្ធទីក្រុងភ្នំពេញ ។ លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ប្រមូលអត់បានទេ ។ ទោះបីប្រមូលបាន ក៏គ្មានយន្តហោះឯណាសំរាប់ដឹកជញ្ជូនម៉ៃហ្វ័ស ៥០០០ នាក់នេះ ព្រមទាំងគ្រឿងអាវុធ្ធសម្ភារៈសឹក មកស្រុកខ្មែរបានដែរ ។ ស្ថានការនៅកម្ពុជាក្រោម ដុនដាបកាន់តែខ្លាំងណាស់ទៅហើយ ។ មានតែកងទ័ពអាមេរិកាំងទេដែលអាចដឹកអោយបាន ។ ប៉ុន្តែអាមេរិកាំងមិនត្រឡប់មក វិញ ទេ ។ ថ្ងៃ ៣០ មេសា ១៩៧៥ ព្រៃនរគរ ធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃ កុម្មុយនិស្តយួន ។ ពួក យួន ចាប់លោក សឺង ង៉ុកថាន់ យកទៅដាក់គុក ។ លោក សឺង ង៉ុកថាន់ ទទួលមរណៈនៅ ថ្ងៃ ៨ កក្កដា១៩៧៧ ។