លោក ខាំ ខឿន អភិបាលខេត្តរតនគិរី ដែលមានស្រុកកំណើតនៅ ភូមិ បានពងស, ឃុំរ៉ឺសៃ ខេត្តរតនគិរី បានឲ្យដឹងថាក្នុងអំឡុង4 ឆ្នាំនៃការទម្លាក់គ្រាប់បែកនោះ ប្រជាជនជាច្រើនត្រូវរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដោយសារ អំបែងគ្រាប់ និងជាតិថ្នាំពុលពណ៌លឿង។ ក្នុងការហូបចុកម្ដងៗ អ្នកស្រុកភូមិ ទាំងអស់ត្រូវតែស្រុសចានក្បានដើម្បីជៀសវាង ឬបន្ថយជាតិថ្នាំពុល ដែលមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកច្រើនបំផុតគឺ ចាប់ពីឆ្នាំ 1968 ដល់ឆ្នាំ 1971 ។ លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថារណ្ដៅជាច្រើនរាប់មិនអស់ នៅតែ រក្សាទ្រង់ទ្រាយរបស់វានៅឡើយដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ដោយទ្រាំមិនបាននូវទិដ្ឋភាពសោកនាដកម្មបែបនេះ ប្រជាជនជាច្រើនបានសម្រេចចិត្តចូលព្រៃបង្កើតជា ចលនាតស៊ូ ស្របពេលដែលមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមធំៗរួមមាន៖
- ប៉ុល ពត
- អៀង សារី
- ខៀវ សំផន
- សុន សេន (ហៅ តាខៀវ ឬតាវ៉ែនតា) និងអ្នកជំនិតជាច្រើនទៀតធ្វើការអូសទាញធ្វើ ចលនាតស៊ូ របស់ខ្លួន។ រូបលោកផ្ទាល់ក៏បានចូលរួមចលនានេះដែរគឺ ក្នុងឆ្នាំ 1970 នៅភូមិតាវែង ឃុំតាវែង ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី។ នៅក្នុងពេលនោះតំបន់តាវែងទាំងមូលត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ពីការគ្រប់ គ្រងពីរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។
នៅថ្ងៃទី 25 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1999 ខ្ញុំបានទទួលបន្ទុកប្រមូលទិន្នន័យទាក់ទងនឹងសោកនាដកម្មដ៏ខ្លោច ផ្សានៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាអធិបតេយ្យបានស្វែងរកជួបជនរងគ្រោះ ដែលធ្លាប់ត្រូវ ខ្មែរក្រហមចាប់ដាក់គុក នឹងធ្វើទារុណកម្ម។ ថ្ងៃនោះ គឺជាថ្ងៃទី 6 នៃ ការស្រាវជ្រាវនៅក្នុងខេត្តនេះ ហើយក៏ជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃគម្រោង សម្ភាសន៍នៅស្រុកមួយ ក្នុងចំណោមស្រុកនានា ដែលជាគោលដៅរបស់ក្រុមស្រាវ ពោលគឺ ស្រុកតាវែង។ ខ្ញុំបានទៅដល់ទីស្នាក់ការស្រុក តាវែង នៅម៉ោង 10 និង 20 នាទី ព្រឹក។ នៅទីនោះខ្ញុំបានទៅជួបជាមួយ អភិបាលស្រុក នុង ខាំសឿន អភិបាលរងទី3 លោក យ៉េង ខួង ព្រមទាំងមន្ត្រីការិយាល័យមួយចំនួនទៀត ។
គោលបំណងចម្បងរបស់ខ្ញុំគឺ ធ្វើសម្ភាសន៍ ជាមួយជនជាតិភាគតិច ដែលធ្លាប់ធ្វើចលនាតស៊ូ ប្រឆាំង រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ប៉ុន្តែក្រោយមក បានបកវាយប្រឆាំងទៅ នឹងពួកខ្មែរក្រហម។ គោលបំណងមួយផ្សេងទៀតគឺ ស្វែងរកទីតាំងពិឃាដរបស់ខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មានមួយដែលទាក់ទងជំរំរបស់វៀតណាម ដែលសាងសង់ឡើងប្រហែលជា 30 ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។
នៅតាមបណ្ដោយព្រំប្រទល់ ខេត្តរតនគិរី ដែលមានចម្ងាយ 10 គីឡូម៉ែត្រខាងកើតព្រំប្រទល់ ប្រទេសវៀតណាម គឺជាជំរំដ៏ធំមួយដែលជាចំណុចក្ដៅនៃ ការទម្លាក់គ្រាប់បែក។ តំបន់នោះស្ថិត នៅស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី។ លោក យ៉េង ខួង អាយុ 44 ឆ្នាំ ជនជាតិព្រៅ ដែលបច្ចុប្បន្នជាទាហាន ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី បានអោយដឹងថា៖ ជំរំនេះមានឈ្មោះថា ជំរំ វៀន តាំ តឿន ( ជំរំ 84) ដែលជាទីតាំងអគ្គសេនាធិការ និងមន្ទីរពេទ្យយោធា របស់វៀតណាម។ ជំរំនេះមានផ្ទៃដី ស្មើនឹងផ្ទៃដី ទីរួមខេត្ត បានលុង នៃ ខេត្តរតនគិរី ។
លោក យ៉េង ខួង មានដើមកំណើត នៅភូមិ បាងកើត ឃុំតាវែង ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី។ នៅពេលលោកពូមានអាយុ 13 ឆ្នាំ លោកពូព្រមទាំងគ្រួសារត្រូវបានបង្ខំចិត្តរត់ចូលព្រៃ ដែលនៅក្បែរជំរំ 84 ។ កាលនោះលោកពូនៅក្មេង អាចដើរដោយសារី មិនមានអ្នកណា ហាមឃាត់ឡើយ ។ តែចំពោះមនុស្សវ័យចំណាស់ដែលអាចឃើញទាហាន វៀតណាមបណ្ដើរជនជាតិ អាម៉េរិកាំងក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាម។ ការពិតទាំងនេះអាចធ្វើអោយការស្វែងរក ទាហានអាម៉េរិកាំង នៅកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងខេត្តរតនគិរី ទទួលបានជោគជ័យក្នុងករណីដែលមានការប្រឹងប្រែងពុះពារ ការឧបត្ថម្ភខាង ថវិការ សម្ភារបច្ចេកទេស អ្នកជំនាញការខាងផ្នែកពិនិត្យ អដ្ឋិធាតុ និងសហប្រតិបត្តិការ យ៉ាងជិតស្និត ជាមួយរដ្ឋអំណាចមូលដ្ឋាន និងប្រជាជន ក្នុងស្រុកតាវែង។
ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ជំរំដែលត្រូវបានលាក់បាំងជិត 30 ឆ្នាំនោះ និងលាតត្រដាងការពិត និងរឿងរ៉ាងផ្សេងៗ ទាក់ទងដល់ការបា់ខ្លួននៃ ទាហាន អាម៉េរិកាំង នៅកម្ពុជា។ ក្រុមផែនទីរបស់ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ព្រមទាំងលោក យ៉េង ខួង ដែលបានទៅរកឃើញទីតាំងជំរំរបស់ វៀតណាម និងជាកន្លែងលាក់ខ្លួន របស់ជនជាតិ ភាគតិចដែលព្យាយាម ភាសខ្លួនចេញពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់ អាម៉េរិកាំង។
……………………………….
-
កម្ចាត់ដាច់ខាតភ្នាក់ងារ សេ.អ៊ី.អា ឲ្យអស់ពីអង្គការ និងពីទឹកដីកម្ពុជា ជារៀងរហូត។
-
កម្ចាត់ដាច់ខាត ជំហរ រណបគេ ខ្ញុំគេ សារភាពនិយម ចុះចាញ់និយម។
-
ប្រយុទ្ធដាច់ខាត ការពារឯករាជ អធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាព ដែនដីកម្ពុជាប្រជាអធិបតេយ្យ។
-
ឈរដាច់ខាត និងគ្រប់កាលៈទេសៈ លើជំហរឯករាជ ម្ចាស់ការខ្លួនទីពឹងខ្លួន កាន់កាប់សាសនា ខ្លួនដោយខ្លួនឯង។